War after War

 

Chinese leader Xi Jinping has a plan to end the war in Ukraine. "Dear friend," Russian leader Vladimir Putin told him while on a visit to Moscow, "we are  always open to the negotiation process." Jinping has a 12-point plan for peace. It involves "ceasing hostilities and resuming peace talks." No rancour, more peace, indeed. What else could it be? Would it end as a war to end all wars? 

World Wars, both the second and the first, were phlegmatically described, when they were raging, as wars to end all wars. That was a naive dream, a vision conjured up by guileless chroniclers. It was a valid prophesy insofar as the third and final war not yet broken. So many wars across the planet, isolated or coordinated, do not add up to a world war.  

I had a self-assigned brief to tell my granddaughter Gauri a story of war. We were walking around the shelves of a medium library in Fairfax County when I picked up a heavily illustrated tome on wars in history. I thumbed through it before having it issued. The great war in Kurukshetra which had been glibly assumed as the last war of wars, but left no more than a dozen of its participants alive, did not figure in it.  Peace was a sombre dream.

From Herodotus to Winston Churchill, writers of war history have been duly hailed and decorated.  From Duryodhana to Vladimir Putin, wagers of war have been praised for their valour and, if it comes, victory. A soldier is known by the epaulets he pins on his chest, marking his participation in battles and the lives he has taken. News scribes down the ages have paid tributes to them, saying in an orotund way, "they died so that you live." 

War literature is as voluminous as it is convulsive. Churchill who led his country's part of the war in 1939-45, and narrowly won, was a recipient of  the Nobel Prize for literature. There was no grand reception awaiting the young poet Wilfred Owen who lost his life fighting a war. About the likes of him, who survived or died, he said they were "alive, but not mortal overmuch, dying, not mortal overmuch." A whole body of military folklore, singing paeans of surviving heroes, running down traitors,  invigorates every vernacular literature. 

The story of chicanery and betrayal in war, traceable to the times of Judas, is breathtaking, without end or beginning.  In our times and little land, the latest betrayer belongs to the era of the chekavars, mercenaries who are supposed to fight and finish, either way, dying or winning a trophy of his head, all for their employers' perceived benefact. In a reversal of main characters in a northern ballad, the traditional hero turns a villain, the villain the wronged hero. The recreation of the folktale in an M T Vasudevan Nair's film script was a massive success. A little kingdom of Ambalapuzha had a quiet quiescent king  when Marthanda Varma's advancing troops brought it under siege.

The siege was possible, thanks to some subtle intelligence an elite Nair, Mathoor Panikkar, passed on to the Venad army well in time. That was one of a series of mini-battles  Marthanda Varma fought in the course of his conquest. By the way, Marthanda Varma hired the commander of a Dutch detachment he defeated in a battle at Kolachal as his miliatry trainer.

Southern Kerala has plenty of the saga of betrayal. Eravikkutty Pillai, senior commander of the Venad army was betrayed by his own men, and he died leaving behind enough scope for a macabre ballad. Elsewhere the Ghoris, the Khiljees, the Lodis, the Mughals, all from arid west or central Asia, forayed into the Gangetic plane with the active connivance of betrayers, Jaichand and Mir Jaffar are familiar figures darkening our memory. No story of war will be complete without the exploits  of betrayers. Samoothiri in Kozhikkode had his betraying courtier, Thalappanna, a twisted mind, factual or figment of imagination.  The wily Brahman made things easy for the Portuguese traders to score commercial and political clout in maritime engagements.

Much like our Mahabharata Was was the Pelopponnesian War four hundred years before BC. From protracted  Pelpponnesian wars to our unremarkable Pookkottur Battle, is a tragic cry, rendering war as a principal factor of human civilization. Kalinga War, an incomparable expedition in the annals of war, seemed to be an approximation to the dictum, war to end all wars. That did not happen. But the victor of the sanguinary operation,Ashoka, laid down his arms for life, and turned into a campaigner for Dharma, Buddhism. In a different setting, Marthanda Varma, appalled by the blood on his sword, he surrendered his kingdom to his family deity, not much more than an apparent transfer of power. Another showman, Alexander, who died early, probably because of excessive consumption of alcohol,  embarrassed by the enormity of his conquest. So much so  he had left instruction to keep his open hands outstretched from the coffin to let it be known that he was carrying with him..    

Russian wars produced a magisterial novel, War and Peace, by Leo Tolstoy. Two thousand years earliest, what may well be qualified as humanity's best war literature, the Bhagavad Gita, was produced. It was no appeal for peace or treaty of friendship or cessation of hostilities as Jinping has made to Putin. Gita was an unusual exhortation for war, charioteer Krishna asking his buddy, irresolute soldier, Arjuna, to get up and fight, yuddhaya kritanischaya. This unique 700-stanza war poem was disposed of in two lines by Malayalam's patron saint Ezhuthachan wrote his Mahabharatam. In our contemporary era, Amartya Sen finds Arjuna's doubts and questions more relevant and rational than Krishna's exposition.  

    

 

Protest Too Much

There are so many who protest too much but not many who do it in a refreshing idiom. The current idiom is the ancient idiom. A shout from the housetops, an incendiary speech from behind the podium, an exhortation for severe action against alleged wrong-doers, a promise to wreak vengeance on accredited enemies of society, an obstruction of the ruling class's highways, an insuperable roadblock halting VVIP peregrinations--all these mores and methods of protest have been tried and tested for long. 

For participants in and leaders and witnesses of protest processions, those methods have become tepid and ineffective and, therefore, boring. To be effective and illustrious, protest forms must be violent and intimidating. Even inquilab  for peace and order are apt to turn warlike, showing what Desmond Morris calls contradictory signals, waging war for peace, provoking the police to swing their batons or opening fire. No procession of protest is worth its name if it does not leave behind a martyr or two and a dozen law-keepers and law-brekers wounded. And that prepares the field for another battle. That is a specious quality of processions of protest. They are, like god, self-generating and repetitive, happening in times of stress, age after age.   

When V S Naipaul wrote first about India, his ancestral homeland, he called it An Area of Darkness, arguably. It was followed by A Wounded Civilization, where India's cultural overhang was being put to test, and A Million Mutinies which were searing through its psyche. Every segment of society was grippped by an urge for protest.  Any leader worth his salt would not only rally a motley crowd behind him but introduce a new idiom to say his piece. How to make protest reasonably headline worthy was the concern of the leadership. 

But the age of processions and mammoth public meetings was long gone. In legislative bodies, walk out and boycott soon ceased to be fashionable. Antics of P C Thomas and Lonappan Nambadan come to mind. Thomas, ploughing a lonely political furrow, had brought theatre to the august Lok Sabha. Outside, when others were carrying on conventional warfare against the Mullapperiyar dam, he resorted to jalasamadhi, meditation on water, shallow, of course. Nambadan made his presence felt  in the Assembly by striking a matchstick and  burning a bill whose vernacular version was not available.  

Siege of Parliament became the order of the day. Kerala made its contribution to the protest movement in its own way. Jumping into the well of the House, whether in New Delhi or Thiruvananthapuram, became a reflexive act. Law-making bodies often turned into a forum for fisticuffs. There seemed to be an underpinning of violence and a glib assumption that physical militancy could be a viable answer to problems that defied solutions through discussion. What was   not amenable to persuasion was hoped to be achieved through physical resistance. That was the essence of animal behaviour. 

There is need for creative forms of protest. Blocking the way or burning up the constitution or the Manusmriti or the staging of shenanigans in support of some demand can be no more than foolhardy. Jesus was one man who showed a new form of protest, showing the other cheek when one cheek is hit. Hitting back was not his way of registering protest against injustice. More recently Gandhi showed the way to win freedom without firing a shot. He made a weapon out of peaceful resistance. Ironically, Jesus died on the cross, abandoned by almost all his followers   except three women. Gandhi was shot dead in retaliation for his unique peace mission. What may weigh with our apostles of protest is a Mahabharata dictum: Just because there isn't enough force to win, don't lapse into adharma.

Sense of Deja Vu

 

Sense of Deja Vu

I was struck by a sense of deja vu when I watched fisticuffs in the Kerala Assembly yesterday. People of my vintage would dismiss it with a perfunctory nod, "Oh, what is there? We have seen it all before.." 

The disruption of the proceedings, the physical exertions by the honourable members, the determined move of the watch and ward guards, the complaints about their excesses--we have been treated to it all over decades. If there was a difference between then and now, it was in specifics. There was no KK Rama then to bemoan that an MLA had kicked her. 

Another difference. Television had not got going when I first witnessed, not without glee, legislators and their guards being locked in combat right inside the great portal of democracy. Nor was television coverage possible when I saw ruling party activists rounded up a legislator and bashed him up severely.  He was an iconic presence everywhere when he was fire-breathing Marxist. The activists had to thrash him, kick the renegade around, to illustrate their allegiance to the party. 

Today's rulers were yesterday's resisters. It was their resolve that K M Mani, finance minister, who was facing charges of graft, should not be allowed to present the budget. It was no bland appeal; it was a revolutionary decision to block his entry into the august assembly. Those who orchestrated the resistance revolution believed, of  course, stupidly, that they had enough physical prowess to rout the state's police.  Two scenes of that farce remain vignettes of my memory. In one, a woman legislator dug her teeth into another legislators arm. In the other, a doughty comrade was seen jubilantly pushing the speaker's high-backed chair down the rostrum. 

Time was when Vakkom Purushothaman ruled, let us say, the roost as the speaker. Following some commotion, he sternly suspended four members including Marxist militant M V Raghavan. His party would not approve of the speaker's order. Raghavan led what could be called Operation Vakkom, trying to force their entry into the assembly. Vakkom never brooked defiance. His order to assembly guards was to let no suspended member get into the assembly hall at any cost. They obeyed the speaker's order meticulously. In the melee, one member, now a minister, Krishnan Kutty, had his hand grievously crushed in a closing door. 

MVR was himself the victim of a vicious assault by his former followers. He had changed his party and had a point or two to make when T K Ramakrishnan, home minister, was giving a garbled version of an incident involving him. Raghavan rushed down the aisle to force into the home minister's pocket. In a moment the enraged crowds of comrades swarmed around him, manhandling him, kicking him, lapsing into vituperative pyrotechnics. The victim was not ready to clear out, yielding to the massive attack. As he dared his tormentors, challenging his former followers to do him to death, speaker Varkala Radhakrishnan, adjourned the house. 

There were tides off the beach of Sankhumugham. MVR became a minister. The comrade crowd could not come to terms with his survival. They were determined to block his movement everywhere. Blocking a class enemy, physically, violently, if need be, was still the Marxist method of resistance. When he went to address a meeting in Koothuparamb, hyperactive comrades dared the police which opened fire, killing five workers. That was subject for a new movement of resistance.

Blocking anyone's way, preventing any assembly proceeding, is not the way of democracy, not exactly. Democracy is all about letting a contrary view to be expressed without hindrance. For participants in the democratic process, it will be useful to remember that militant or military moves against an established authority is not likely to succeed. 

     

 

 

Parents and Wards

Parents and Wards

 

Satyavati was uniquely blessed. Hers  was the first conjugal relationship on an inter-caste basis. She was a fisherwoman, and smacked of fish. A matsyagandhi.

But her olfactory disadvantage was more than offset by her visual charm. So much so Parasaran, who had made an art of self-denying celibacy, was fired by a carnal urge at her very first look. 

As the guileless ferry woman was taking him across the turbulent river of passion, our venerable monk lost all his self-possession. To make her agreeable, he lavished all his power of penance so get her out of her obnoxious ambience. Satyavati and Parasaran had a good time in her country boat, yielding an extraordinary son. The son was dark and uncouth, but  redoubtable not only as a progenitor but an editor-raconteur of stories of war and peace. Krishnadwaipayana Vyasa was a useful son to Satyavati.

The ugly compiler of scriptures left her in his teens,  probably in search of his elusive father, but not without assuring her that she could depend on  him to find a solution to any newly emerging crisis. Such a crisis engulfed her long years later when she had two more surviving sons from an inter-caste matrimony. This time round, her suitor was a fun-loving king, obsessively seeking out mates, not a phlegmatic sanyasi given to matters mundane only occasionally.  

The two sons who inherited the Kuru throne were ill or impotent. They eventually croaked. Mom Satyavati sent for her peripatetic eldest son whom she wanted to sire the issues of her daughters-in-law. Vyasa, ugly genius for all seasons, turned up to father his siblings’ kids. The rest is history as is what happened before. Monks were no self-abnegating monks, emperors could trade their power for a game with a ravishing girl, caste shackles were not necessarily restrictive when it came to marital alliances, mothers could deploy an omniscient son to beget children in her other sons’ widows. The last assignment, siring kids in Vyasa’s siblings’ widows, was a rare role in which any mother could cast her son. 

Another mother, Olympias, was Alexander’s guardian in every sense of the term, guarding him against conspiracies even by his father, Philip, of Macedonia. But she was playing no unusual role. Mothers and fathers have always been solicitous about their wards’ wellbeing. From ancient Greece to modern mohallas, parents have taken it upon themselves to build and repair the relations of their sons and daughters whenever there was a prospect of rupture. 

Not equally frequent was the intervention of sons and daughters when their parents were locked in conjugal combat. Yes, there was Puru’s illustrious performance, offering his youth to his father, Yayati, who wanted to have more good time himself, trading his old age with his youngest son. There was Rama of Ayodhya who gave up his right to kingship to redeem his father’s vow given in an unguarded moment. 

There were unrecorded chronicles as well when children set out to mend their parents’ endangered relations in a perfect reversal of roles. Yes, as against fathers and mothers correcting their children’s relations, quite a normal way of brokering peace at home, there were also glorious, though fewer, episodes of filial mission when children set out to correct the conjugal course of their parents. Satyavati and Olympias had indeed unusual roles to play vis-a-vis their wards but even more unusual would be filial intervention in times of discord.  

Elegy for Earth

Elegy for Earth

When will the ground under my feet fritter away? When will the walls of my house cave in? That is the constant fear of the people of Istanbul after the earthquake at the Turkey-Syria border which claimed fifty thousand lives. When it will strike is uncertain; that it will is certain. The historic Turkish metropolis which has been the cradle of many a civilization is in the grip of  mortal fear of another devastation.

Earthquake, bhookampam, was no more than a metaphor for me till my late teens. Any shake up, commotion, if it was to be reported in hyperbole, was a bhookampam. The first time I felt it, an experience hard to explain,  was in Delhi. A momentary tilt, a subtle swing, a clank in the kitchen--and then it was all over. It was more fun and wonder than fear. Indraprastham, which had witnessed the rise and fall of  seven imperial regimes  through centuries, was not shaken. What spared Delhi was to hit hard again and again Nepal,  a tiny kingdom on the trail of the Himalaya which Kalidasa  hailed as the earth’s measuring road.  

My blessed state, Kerala, has not had to bear the brunt of disasters, natural or man-made, till a few years ago. It did not have the trauma of a war. Monsoon floods required the rehabilitation of people in low-lying areas. Landslides blocked traffic for a while. But earthquake was an unheard of calamity. Then we started a grand scheme of deforestation, bringing down forest cover from two-thirds to one-third or less. In an obsessive fit of construction, waterbodies, including the sea, were reclaimed and buildings were put up on the newly found land. It was a valiant venture to emulate Parashurama who had reclaimed a large tract of land from the sea to settle his minions. And, as Ayyappa Paniker said,  monsoon became half, and half’s  half, 

The denizens of the land of the Brahman with the axe were slowly introduced to mild tremors, particularly in high ranges, where what may be called a poachers’ paradise flourished. Flash floods became a routine affair, rendering roads into rivers. In a recent calamity, a good part of a village, Kavalappara, vanished into thin air. No one may now come up with the confession that the greenest state of India had not been forewarned. In a famous Elegy for Earth, O N V Kurup bemoaned the disrobing of Mother Earth, forcing her to saunter along the highway of the solar system, insulted,  head clean-shaven. The Greek story of the son marrying the mother is old. The new story has Mother Earth’s sons molesting her ecstatically. Addressing her, ONV says “you are not yet dead. Your end is imminent. We will join you.”

Disrobing Mother Earth was not started yesterday. She has suffered too much since the early years of human civilization. She is sarvam saha. In her repository, she has enormous wealth. She is Vasundhara. God had to recreate himself as a boar to rescue her from Hiranyaksha who had abducted her to the depths of the ocean. Her inheritors have not yet realized the enormity of their misadventure. 

The sages of the Rig Veda had some idea of Earth’s travails. One mantra says: “He who fixed fast and firm the earth that staggered, and set at rest the agitated mountains, Who measured out the air's wide middle region and gave the heaven support, He, men, is Indra.” Herodotus, arguably father of historiography, has left some clues to what we modernists call the rape of earth. She was always ready with succor to those who needed it. When Sita was down and out, reflecting the indignity inflicted on women down the ages, Mother Earth was there to absorb her in her bosom. It provoked even Rama, our famously equanimous man-god. He threatened to plough earth up and down, inundate it, even remove it from the schedule of five elements that constitute life. 

Five years ago, earth erupted in Mexico City. The inheritors of the Mayan culture were not overawed. They have got used to the vicious moods of Mother Earth. My son and daughter, who happened to be there together, had left their hotel a minute before its coffee shop crumbled, of course, burying alive its leisurely patrons without notice. Tsunami is a comparatively new entry in our disaster lexicon. Though we are not endowed with Japanese resolve for recovery, my blessed state has begun to feel the pangs of Mother Earth’s tremors. Something turned in its bowels violently in 1977 and irate Indian Ocean waves sprang up to the crowns of tall, desolate palm trees. While going round Machilipattanam and many wrecked villages on Andhra coast, covering the calamity for All India Radio, I was appalled by the eerie  harmony on roadsides where thousands of human and animal bodies lay without protest, awaiting the overworked disposal squads. 

Reports from Istanbul are shattering. Hundreds of buildings, houses and offices, in the historic city of Constantinople have been declared unsafe. Scared citizens are unable to decide whether they should abandon their apartments where they have been living for so many years or risk being around as guardians of their endangered city. Most edifices built on specifications of safety, they say, may not withstand another tremor which comes in  repetitive ruthlessness. A morbid but persisting, relieving,  thought is that it may yet not happen in our little homeland. It may not happen tomorrow but it will a day or two later. Hey man, watch your word and deed. Mother Earth is angry. 

വസ്ത്രാക്ഷേപം, ഒരു വ്യത്യാസത്തോടെ

വസ്ത്രാക്ഷേപം, ഒരു വ്യത്യാസത്തോടെ

കെ ഗോവിന്ദൻ കുട്ടി

വീണ്ടും വസ്ത്രാക്ഷേപം കഴിഞ്ഞയാഴ്ച വിഷയമായി.  ഒരു വ്യത്യാസമേയുള്ളു.  പണ്ട് ഉടുപ്പ് ഉരിയലായിരുന്നു വിഷയമെങ്കിൽ, കഴിഞ്ഞയാഴ്ചത്തെ വർത്തമാനം എന്ത് ഉടുപ്പ് ആരു തയ്ക്ക്കും എന്നായിരുന്നു.  വെള്ളാപ്പള്ളീ നടേശന്റെ ശരീരത്തിനും മനസ്സിനും ചേരുക കാക്കി നിക്കറും വെള്ള ബനിയനും, അല്ലെങ്കിൽ കൈ തെറുത്തുവെച്ച ഷർട്ടും, ആണെന്നത്രേ വി എസ് അച്യുതാനന്ദന്റെ കണക്ക്.  ആ കണക്കനുസരിച്ച് വെള്ളാപ്പള്ളി ശംഖുമുഖം കടപ്പുറത്ത് നിക്കറിട്ട് ഇറങ്ങും.  തൊപ്പിയും  കറുത്ത ഷൂസും വടിയുമുണ്ടായിരിക്കുമോ എന്ന് വി എസ് പറഞ്ഞില്ല.  

ഇതൊക്കെ ആരു തുന്നിക്കൊടുക്കും എന്നൊരു വേവലാതി വേണ്ട.  അതിന്റെ ശീലവും പരിശീലനവും ഉള്ള ആളാണ് വി എസ് എന്ന് വെള്ളാപ്പള്ളി ഓർമ്മിപിച്ചു.  പണ്ടേ ശീലിച്ചപോലെ, ദേഷ്യം വന്ന് തല തിരിഞ്ഞ ഭീമസേനനെപ്പോലെ, അരക്കു താഴെയായിരുന്നു വെള്ളാപ്പള്ളിയുടെ പ്രയോഗം.  അച്യുതാനന്ദൻ പണ്ടെടുത്ത തൊഴിലിനെ ആക്ഷേപിക്കും മട്ടിൽ സംസാരിക്കാൻ വെള്ളാപ്പ്പള്ളിക്കേ പറ്റൂ.  ഇവിടെ രണ്ടു കൊച്ചുകാര്യം പറയണം.  ഒന്ന്, വെള്ളാപ്പള്ളീയോട് തിരിച്ചും ചിലതൊക്കെ പറയാം, ചോദിക്കാം.  രണ്ട്, ഇത്തരം അരക്കു കീഴെയുള്ള പ്രയോഗത്തിൽ വി എസ്സും മോശക്കാരനല്ല.  അതൊക്കെ പോട്ടെ, വഷ്റ്റ്രവിചാരത്തിലേക്ക് കടക്കാം.

വി എസ്സും വെള്ളാപ്പള്ളിയും ഓർക്കാതെ പോയ ഒരു വസ്തുത ചൂണ്ടിക്കാട്ടട്ടെ.  നമ്മുടെ പൊലിസ് പണ്ടേ വലിച്ചു കീറിയ കാക്കി നിക്കർ ഇരിഞ്ഞു കളയാൻ സംഘപരിവാർ ഒടുവിലൊടുവിൽ നിശ്ചയിക്കിരിക്കുന്നു എന്നാണ് വാർത്ത.  ഈ യൂനിഫോം സംഘം സ്വീകരിച്ച മുപ്പതുകളിൽ ഉപദേശം കൊടുക്കാൻ പറ്റുന്ന പരുവത്തിലായിരുന്നു ഞാനെങ്കിൽ, നിക്കറിന്റെയും ഷർട്ടിന്റെയും ഷൂസിന്റെയും അഭാരതീയത്വത്തെപ്പറ്റി ഞാൻ ഉപന്യസിക്കുമായിരുന്നു.  എന്റെ നോട്ടത്തിൽ ഭാരതീയത്വം മാത്രമല്ല, അഴകും കുറവാണ് നിക്കറിന്.  എഴുപതും എഴുപത്തഞ്ചും പ്രായമായ മുതുക്കന്മാർ നിക്കറിട്ട് മാർച്ച് ചെയ്യുന്ന രംഗം മനസ്സിൽ കണ്ടു നോക്കൂ.  

പഴയ കൗപീനത്തിന്റെ പരിഷ്കരിച്ച പതിപ്പിനു തന്നെയാണ് ശോഭ എന്നു ഞാൻ വാദിക്കും.  കൊള്ളാവുന്ന കളരിയിലൊക്കെ ഇന്നും അഭ്യാസികൾ തറ്റുടുത്താണ് ചുവടുവെപ്പ്.  നിക്കറിട്ട് ഓതിരം കടകം ചൊല്ലിയാലത്തെ അഭംഗി പറഞ്ഞറിയിക്കാൻ പറ്റുമോ?  നിക്കറിനോടുള്ള ആ വിരോധംകൊണ്ടാണ് അത് ഉരിഞ്ഞു കളയാൻ സമയാമാകും മുന്പു തന്നെ ഞാൻ മുണ്ടിലേക്ക് കയറിയത്.  ബെർമ്യൂഡ എന്ന പേരിൽ വിശ്വവിജയം നേടിയ നിക്കർ ഒരിക്കൽ പോലും ഞാൻ ധരിച്ചുനോക്കിയിട്ടില്ല, അമേരിക്കയിൽ പത്തു തവണ പോയി വന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിലും.  

കൗപീനത്തിൽനിന്നു കൗമാരത്തിലേക്ക് കടന്നപ്പോൾ, എന്റെ പ്രധാനവ്യഥ വള്ളി പിടിപ്പിച്ച നിക്കർ ഇടണമെന്നതായിരുന്നു.  എല്ലാവരും കൂടി എന്നെ വള്ളിയുള്ള നിക്കറിലിട്ട് കൊച്ചാക്കി.  വള്ളിയില്ലാത്ത നിക്കറിട്ടാലേ വലുതാവുതുകയുള്ളു എന്ന ധാരണ അന്നേ എന്റെ മനസ്സിൽ വേരൂന്നിയിരുന്നു.  നിക്കറിലെ ബട്ടനുകളും തയ്യലുകളും കീശകളും തൊട്ടറിഞ്ഞ് ആസ്വദിക്കുമായിരുന്നു ഞാൻ അന്നൊക്കെ.  അങ്ങനെയൊരു നിക്കർ ചിന്ത വർഗസമരത്തിലും ഈഴവമികവിലും മാത്രം ശ്രദ്ധ ഊന്നിയിട്ടുള്ള വിസ്സും വെള്ളാപ്പള്ളിയും പുലർത്തിയിരുന്നോ ആവോ?  ഉണ്ടാകാൻ സാധ്യത കുറയും.

ലോകമാകെ പല ഭാവത്തിലും രൂപത്തിലും നിരങ്ങിനീങ്ങുന്ന നിക്കറിൽ എന്തെല്ലാം ഫാഷനുകളാണ് വന്നിരിക്കുന്നതെന്നു നോക്കുക.  കീശകളിൽ.  ബട്ടണുകളിൽ.  സിബ്ബുകളിൽ.  ലൂപ്പുകളിൽ....എവിടെയൊക്കെ പുതിയ പുതിയ ഫാഷൻ എത്തിപ്പിടിച്ചിരിക്കുന്നു!  അതൊക്കെ വേണമെന്ന് വെള്ളാപ്പള്ളി ശഠിക്കുകയോ അചുതാനന്ദൻ ചെയ്തുകൊടുക്കയോ ചെയ്യുമെന്നു വിചാരിക്കരുത്.  എന്റെ ദുഖം അതല്ല.  ഇത്രയൊക്കെ പരിവർത്തനഭംഗി നിക്കറിനുണ്ടായിട്ടും, അതു വലിച്ചെറിഞ്ഞ്, മുണ്ടിൽനിന്നുദിക്കുന്നൂ ലോകം, മുണ്ടിനാൽ വൃദ്ധി തേടുന്നൂ, എന്ന വിചാരത്തോടെ മുണ്ടിലേക്കു മാറിയ എനിക്ക് ഒരു ഫാഷനും ഉൾക്കൊള്ളാനില്ല.  കവിഞ്ഞാൽ കരയിൽ ഒരു വ്യത്യാസം കാണും.  അല്ലെങ്കിൽ കരയില്ലാതെയാവും.  ഒറ്റക്കു പകരം ഇരട്ടയാകാം.  ഇംഗ്ലിഷിൽ, സിംഗിളിനു പകരം ഡബ്ബിൾ.  അത്രയൊക്കെയേ മുണ്ടൽ ഫാഷനുള്ളു.  വക്കു തെറുത്തതാകാം, തെറുക്കാത്തതാകാം.  എല്ലാം ഒരു പോലിരിക്കും, പരിണാമരമണീയത ഒട്ടുമില്ലാതെ.  

ഒരു ഫാഷനും അനുവദിക്കാതെ നീങ്ങുന്ന ഈ മുണ്ടിന്റെ തടവറയിൽ ഞാൻ ജീവിക്കുന്നു.  വൈദേശികത്വവും സന്പന്നതയും  നമ്മെ ഏറെ ബാധിക്കാതിരുന്ന കാലത്ത് മുണ്ട് ഒറ്റ് മുണ്ടായിരുന്നു.  അതും കണ്ണിക്കാൽ വരെ എത്താറില്ല.  വീട്ടിലും ചുറ്റുവട്ടത്തും കറങ്ങുന്പോൾ അതു തന്നെ വേണ്ട. കോണകവും മുട്ടിറങ്ങാത്ത തോർത്തുമായിരുന്നു സാധാരണവേഷം.  കോണകം മാത്രമായാൽ, തരം പോലെ, അതുടുത്തവനെ എരപ്പാളിയെന്നും കൗപീനധാരിയെന്നും വിളിക്കും.  അകലെയെങ്ങാനും പോകുന്പോഴേ വലിയ മുണ്ടും രണ്ടാം മുണ്ടും ധരിക്കുകയുള്ളു.  

ബിലാത്തിക്കാരും സംഘബന്ധുക്കളും ഒരു പോലെ നവ്യവും ഭവ്യവുമാക്കിയ ഷർട് ഒരു കുടിയേറ്റക്കാരൻ തന്നെ.  ഒന്നാം സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിനു ശേഷം പിറന്ന എന്റെ മുത്തഛൻ ഷർട് ധരിച്ചിട്ടേയില്ല.  കോളറില്ലാത്തതും കുറുകിയ കയ്യുള്ളതുമായിരുന്നു ഒരു കാലത്ത് കുപ്പായം.  കുഞ്ഞുണ്ണീമാഷൊക്കെ ധരിക്കുന്ന കുപ്പായം ചിത്രത്തിൽ കവിത പോലെ കണ്ടിട്ടില്ലേ?  പിന്നെ കയ്യിനും ഉടലിനും നീളം കൂടിയ ജുബ്ബയായി.  വലുതായി തോന്നിക്കാനും അവൈദേശികനാകാനും ആയിരിക്കണം, എനിക്ക് ജുബ്ബ ഇഷ്ടമായിരുന്നു.  അരക്കോളർ ജുബ്ബ കെങ്കേമം.  കുട്ടിക്കാലത്ത് അമ്മയും വളർന്നപ്പോൾ ഭാര്യയും നയിക്കുകയും നിയന്ത്രിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്ന എന്റെ വസ്ത്രബോധത്തിൽ ജുബ്ബ് അനുവദിക്കപ്പെട്ടില്ല.  ആ അനുഭവം മിൻ നിർത്തി, പിതാവും ഭർത്താവും പുത്രനും പോറ്റുന്നവളാകണം സ്ത്രീ എന്നു നിഷ്കർഷിച്ച മനുവിനെതിരെ ഞാൻ കണ്ട ആദ്യ സാക്ഷ്യപത്രം എന്റേതു തന്നെയായിരുന്നു.  

പിന്നെ ഷർട്ടുകൾക്ക് ഫാഷൻ ആയി, പുതിയ പുതിയ പേരുകൾ ആയി.  അതു ധരിച്ചു ഞെളിഞ്ഞു കാണിക്കുന്നവർക്ക് വലിയ വേതനമായി. തുണിയിലും ബട്ടണീലും സിബ്ബിലുമൊക്കെ വന്ന മാറ്റങ്ങളോ?  നിങ്ങൾ ധരിച്ചിരിക്കുന്ന ഷർട്ടിന്റെ പേരു നോക്കി നിങ്ങളുടെ ആത്മാവിന്റെ സ്വരൂപം അളന്നു തിട്ടപ്പെടുത്താം.  ടൈ കെട്ടാൻ പറ്റിയ കോളറുള്ള ഷർട്.  അരക്കോളറുള്ള ഷ്ർട്.  ഇറുകിയ ഷർട്.  അയഞ്ഞ ഷർട്.  എന്റെ പൊന്നേ, ഓരോ ദിവസവും ഓരോ തരം ഷർട് ഇറങ്ങുന്നു.  ആളുകൾ അതു കണ്ടുരസിക്കുന്നു, രസിക്കുന്നുവെന്നു ധരിക്കുന്നു.  

അച്യുതാനന്ദൻ പതിവായി ജുബ്ബ ധരിക്കുന്നു.  വെള്ളാപ്പള്ളി ഷർടും.  രണ്ടു പേരും ശ്രദ്ധിച്ചോ എന്നറിയില്ല, സംഘപരിവാർ നിക്കറിനുപകരം നീണ്ട കാലുറകൾ സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നു മാത്രമല്ല, ഷർടിന്റെ രൂപഭാവനകളിലും വ്യത്യാസം വന്നു തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.  ടെലിവിഷനിൽക്കൂടിയാണ് ഇതിന്റെ വരവ് എന്നു തോന്നുന്നു.  നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയമോഡലുകളൊന്നും അതേറ്റെടുത്തിട്ടില്ല, ഇതുവരെ.  താമസിയാതെ അവർക്കും തുടങ്ങേണ്ടി വരും, പുതിയ മട്ടിലുള്ള മേലങ്കി ധരിച്ച എഴുന്നള്ളത്ത്.  

ഷർടെന്തായാലും കൊള്ളാം, നീളമില്ലാത്ത കയ്യാകാം, അരക്കോളറാകാം, കോളറേ ഇല്ലാതാകാം, എന്തുതരവുമാകാം, അതിനുമേൽ ഒരു ജാക്കറ്റ് ഫിറ്റു ചെയ്യുകയാണ് ഇപ്പോഴത്തെ പ്രവണത. ജാക്കറ്റ് എന്നു പറഞ്ഞാൽ സ്യൂട്ടിന്റെ ഭാഗമായി വരുന്നതല്ല.  നെഹ്രുവിന്റെ പേരിൽ ഒരു കാലത്ത് അതറിയപ്പെട്ടിരുന്നു.  ജവാഹർ ജാക്കറ്റ്.  നെഹ്രുവിന്റെ പേരുള്ളതുകൊണ്ട് നെഹ്രുവാണ് ഇന്തയ്യുടെ ശാപം എന്നു വാദിക്കുന്നവർ അതു ധരിക്കാൻ മടിക്കുമോ ആവോ?  ഒരു കാര്യം എന്തായാലും തീർച്ച.  വെറും ഷർട് ഇട്ടാൽ മതിയാവില്ല.  അതിനുമുകളിൽ ഒരു ജാക്കറ്റും പിടിപ്പിക്കണം, മര്യാദക്കാരനായി തോന്നണമെങ്കിൽ.  ധരിക്കുന്നവർ ഉദ്ദേശിക്കുന്നില്ലെങ്കിലും, ഒരു തരം ഭാരതീയതയും ഞാൻ അതിൽ കാണുന്നു.  സ്ത്രീവേഷത്തിൽ അതങ്ങനെ പടർന്നുപിടിച്ചിട്ടില്ല.  പെണ്ണുങ്ങളും ആണുങ്ങളും ഒരുപോലത്തെ വസ്ത്രം--പതിവായി അഭാരതീയശൈലിയിൽ--ധരിക്കുന്നതാണ് അഭിലഷണീയം എന്നൊരു വാദമുണ്ടെന്നു തോന്നുന്നു.  

നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞനും തയ്യൽക്കാരനും മാത്രമല്ല വസ്ത്രം ഉണ്ടാക്കുന്ന വിധം പഠിക്കുന്നവർ.  സമൂഹജീവിതത്തിൽ മാന്യ്ശ്രേണി വരച്ചിടാനും വസ്ത്രം വേണം.  അടിയാളൻ യജമാനനെ വന്ദിക്കാൻ മുണ്ടുകൊണ്ട് എന്തൊക്കെ കാണീക്കുന്നു?  സ്ത്രീകൾ വസ്ത്രം ധരിക്കാനുള്ള അവകാശത്തിനുവേണ്ടി റൗക്കസമരം തന്നെ നടത്തുകയുണ്ടായി.  വസ്ത്രമേ ധരിക്കാതെ നൃത്തം ചെയ്യുന്ന സ്ത്രീകളെ കാണാൻ ഓട്ടവയിലെ ഒരു ബാറിൽ പോയതോർക്കുന്നു.  മറ്റൊരിടത്ത്, ടൊറൊന്റോയിൽ, ഉച്ചക്ക് ഉണ്ണാൻ ഒരു ക്ലബ്ബിൽ പോയപ്പോൾ, ഷർടു മാത്രം ധരിച്ച എന്നെ അനുവദീക്കില്ലെന്നായി പരിചാരകൻ.  അടുത്ത ശ്വാസത്തിൽ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, "ഞങ്ങളുടെ  ശേഖരത്തിലുള്ള ഒരു ജാക്കറ്റ് തരാം, സ്വീകരിക്കുമോ?" സൗന്ദര്യബോധത്തിന്റെയും കാലാവസ്ഥയുടെയും മാറിവരുന്ന ആവശ്യമായി അതിനെ കണ്ടാൽ മതി.  അതിലോരോന്നിലും പിടിച്ചുകയറാൻ പറ്റും, പരിവർത്തനവാദികൾക്കും പരിണാമവൈർകൾക്കും ഒരുപോലെ.  

      

പുളി പഴകും തോറുമേറിടും

കെ കരുണാകരൻ മരിച്ചിട്ട് എത്ര കൊല്ലമായി?  മലയാറ്റൂർ രാമകൃഷ്ണൻ മരിച്ചിട്ട് പതിനഞ്ചു കൊല്ലമായി.  അതിനെക്കാളേറെയായി ജെ സി ഡാനിയൽ മരിച്ചിട്ട്.  അവരെ ചുമ്മാ പ്രതിയോഗികളാക്കിയ ചേലങ്ങാട്ട് ഗോപാലകൃഷ്ണനെ എനിക്കറിയില്ല.  അദ്ദേഹം പോയിട്ട് എത്രകാലമായെന്നും അറിയില്ല.  അദ്ദേഹത്തിന്റെ പഴയഒരു പുസ്ത്കം പഴയൊരു പുളി പുതുക്കിയെടുക്കുന്നുവെന്നു മാത്രം മനസ്സിലാക്കുന്നു.  കാലപ്പഴക്കം കൊണ്ട് ഒന്നിന്റെയും പുളി മാറണമെന്നില്ലെന്ന സത്യം എന്റെ പുതിയ അറിവാകുന്നു.

കരുണാകരനെയും മലയാറ്റൂരിനെയും എനിക്കറിയാം.  ആദ്യത്തെയാളുടെ ആദ്യത്തെ ജീവിതകഥ എഴുതിയ ആളാണ് ഞാൻ.  രണ്ടാമത്തെ ആൾ എന്നെപ്പറ്റിയും ഒരധ്യായം  എഴുതിപ്പിടിപ്പിച്ചു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓർമ്മകളുടെ ആൽബത്തിൽ.  അദ്ദേഹം സി പി ഐ എന്ന അഖിലലോകകക്ഷിയുടെ ഔപചാരികാംഗത്വം വേണ്ടെന്നുവെച്ചപ്പോൾ രാജിപത്രം എഴുതിയത് ഞാനായിരുന്നു എന്നൊരു കഥ പ്രചാരത്തിലുണ്ടെന്ന് മലയാറ്റൂർ തന്നെ പറഞ്ഞ് ഞാൻ അറിഞ്ഞു..

ഇത്രയും ആത്മകഥ വിളമ്പാൻ തോന്നിയത് അവരിൽ ആരോപിച്ചിട്ടുള്ള ജാതിക്കുമ്മിക്കമ്പത്തെപ്പറ്റി രണ്ടു വാക്കു പറയാൻ അവസരം ഉണ്ടാക്കാൻ വേണ്ടിയാണ്.  സർക്കാർ യന്ത്രത്തിൽ രണ്ടു തരത്തിൽ മുഴുകിയിരുന്നവരാണ് കരുണാകരനും മലയാറ്റൂരും.  അതിനെ തരം പോലെ  പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്നതും നിലപ്പിക്കുന്നതും ആയിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതഹരം.  അതിന്റെ കളികളും കമ്മട്ടങ്ങളും മാത്രമേ വേണ്ടിയിരുന്നുള്ളു ആ കളിയഛന് നേരപോക്കാൻ.  രാഷ്ട്രീയത്തിലെ ദൈനന്ദിനഷഡ് യന്ത്രങ്ങളെ  പ്പറ്റിയല്ലാതെ, കലയെപ്പറ്റിയോ കഥകളിയെപ്പറ്റിയോ ജെ സി ഡാനിയൽ തുടങ്ങിവെച്ച സിനിമയെപ്പറ്റിയോ  ഉള്ള വാർത്തയൊന്നും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രദ്ധ പിടിച്ചടക്കിയിരുന്നില്ല.

മലയാറ്റൂർ സർക്കാർ യന്ത്രത്തിൽ പെട്ടുപോയതായിരുന്നു.  കഥയും കലയും സിനിമയും നുരഞ്ഞുയരുന്ന സൌഹൃദങ്ങളുമായിരുന്നു എന്നും  അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാപകലുകളുടെ ഉള്ളടക്കം.  മഹിതോദാരമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാഹിത്യമെന്നു പറഞ്ഞുകൂടാ.  പക്ഷേ മലയാറ്റൂർ എഴുതുന്നതെന്തും  ആരും വായിച്ചുപോകുമായിരുന്നു.  അദ്ദേഹത്തിന്റെ  സിനിമാസങ്കല്പവും അതുപോലെ സാധാരണവും അധൈഷണികവും ആയിരുന്നെന്നു പണ്ഡിതർ വിലയിരുത്തിയേക്കും.  ആ നിലപാടിലേ അദ്ദേഹം സാംസ്ക്കാരികവിഭാഗം കൈകാര്യംചെയ്തിരുന്നപ്പോൾ ഓരോന്നിനെയും വിലയിരുത്തിയിരുന്നുള്ളുവെന്നും സമ്മതിക്കണം.  അദ്ദേഹം തന്നെ അതു തുറന്നു സമ്മതിക്കുമായിരുന്നു, അവസരം ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിൽ.

എന്നാൽ കരുണാകരനോ മലയാറ്റൂരോ നായരെയും നാടാരെയും പട്ടരെയും പുലയനെയും  ജാതിനോക്കി വിലയിരുത്തിയിരുന്നുവെന്നു പറഞ്ഞാൽ അതൊരു മരണാനന്തരനിന്ദയായിരിക്കും.  ജാതിയെ രാഷ്ട്രീയക്കലിക്ക് നല്ലപോലെ ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയ ആളാണ് കരുണാകരൻ.  നായന്മാരുടെ പാർട്ടിയിലെ നാലാൾ അഞ്ചു വഴിക്കു നീങ്ങുന്നതുകണ്ടപ്പോൾ, അവരിൽ ഓരോരുത്തരുടെയും വിശ്വസ്തനാകാനുള്ള കളി കളിച്ചു അദ്ദേഹം.  ഈഴവരുടെ പാർട്ടിയിലും അതു തന്നെ നടന്നു.  തമ്മിൽ തെറി പറഞ്ഞൂ വലഞ്ഞ ഗുരുവിന്റെയും ശിഷ്യന്റെയും നന്ദിയും വിശ്വാസവും അദ്ദേഹത്തിനായിരുന്നു.  ഗുരുവായൂരമ്പലത്തിൽ പഞ്ചവാദ്യം കൊട്ടാൻ പറയന്  അവസരം വേണമെന്ന വാദവുമായി സ്വാമി ഭൂമാനന്ദ രംഗത്തെത്തിയപ്പോൾ പൊട്ടിത്തെറിച്ച വികാരം എത്ര അയത്നലളിതമായാണ് ലീഡർ കൈകാര്യം ചെയ്തത്!  വിവാദം മൂക്കുമ്പോൾ,  വാശി പിടിക്കുന്ന കുട്ടികളെ അഛനമ്മമാർ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതുപോലെ, ശ്രദ്ധ മറ്റൊന്നിലേക്കു തിരിക്കുകയായിരുന്നു വിവാദവല്ലഭനായ കരുണാകരന്റെ ശൈലി.  ഗുരുവായൂർ ഊട്ടുപുരയിൽ  ഹരിജനങ്ങളോടൊപ്പമിരുന്ന് അദ്ദേഹം ജാതിക്കോമരങ്ങളെയും അതുപോലുള്ള മറ്റു മരങ്ങളെയും നേരിട്ടു.  നായരെയോ പട്ടരെയോ അനുകൂലിക്കുന്ന ആളായി  അദ്ദേഹം അറിയപ്പെട്ടില്ല.  രാഷ്ട്രീയവൈരികൾ അദ്ദേഹത്തിനെതിരെ ഒട്ടൊക്കെ ഫലപ്രദമായിത്തന്നെ എടുത്തെറിയാൻ കണ്ട ആരോപണാസ്ത്രങ്ങൾ വിരളമല്ല.  അവയിൽ പെടാത്തതാണ് നാടാർ വിരോധം.  മലയാറ്റൂരിന്റെ സൌന്ദര്യചിന്തയെപ്പറ്റിയും ഭക്ഷണക്രമത്തെപ്പറ്റിയും രാഷ്ട്രീയസങ്കല്പത്തെപ്പറ്റിയും അഭിപ്രായഭേദം ഉള്ളവർ ഏറെയുണ്ടാകാം, അദ്ദേഹം കലാകാരന്മാരെ ജാതി നോക്കി പന്തി തിരിച്ചോ പന്തിക്കു പുറത്തോ ഇരുത്തിയിരുന്നുവെന്ന് അദ്ദേത്തെ അറിഞ്ഞിരുന്നവർ ആരും പറയില്ല.

എന്നാലും അവർ അനുവർത്തിച്ചതായി അന്തരിച്ച ചേലങ്ങാട് ഗോപാലകൃഷ്ണൻ എന്നൊരു സിനിമാചരിത്രകാരൻ പറയുന്ന നയത്തിന്റെയും നിലപാടിന്റെയും പേരിൽ പുളിച്ച ചർച്ച പൊങ്ങിവന്നിരിക്കുന്നു.  കൊള്ളാവുന്ന,  വിവാദാതീതമായ, സിനിമ ഉണ്ടാക്കുന്ന കമൽ  ആ നിലപാടിനെപ്പറ്റിയുള്ള  കഥയുടെ ചുവടു പിടിച്ച് അവഗണിക്കപ്പെട്ട ഡാനിയലിനെ പാടിപ്പുകഴ്ത്തിയൊരുക്കിയിരിക്കുന്ന കരുണാകരനും മലയാറ്റൂരിനും വൈരികൾ നൽകാത്ത അവമതി വൈകിയാണെങ്കിലും നൽകിയിരിക്കുന്നു.  സംഭവങ്ങളെയും ആളുകളെയും സന്തുലിതബോധത്തോടെ കാണാറുള്ള കമലിന്  നോട്ടം ഒരു നിമിഷം പിഴച്ചുവെന്നുണ്ടോ?  

പഴയൊരു വിധിയോ വീക്ഷണമോ പുളിക്കുന്ന ചരിത്രമായി പുനർവിചരണക്കു വരുന്നത് അസാധാരണമല്ല.  ഡാനിയലിനെപ്പറ്റി മലയാറ്റൂരും കരുണാകരനും  ധരിച്ചുവെച്ചിരുന്നതെല്ലാം പാഴായിരുന്നുവെന്ന പ്രചാരണത്തിന്റെ ഘട്ടത്തിൽത്തന്നെ കർണാടകത്തിൽ കെ ജെ ഷാ എന്ന തത്വചിന്തകനെപ്പറ്റി പൊരിയുന്ന ചർച്ചക്ക് രസ്കരമായ യാദൃഛികതയുണ്ട്.  ഷായെപ്പറ്റി ഞാൻ ആദ്യം കേൾക്കുകയാണ്.  പക്ഷേ അദ്ദേഹം വലിയൊരു   ദാർശനികനായിരുന്നത്രേ.  വിറ്റിംഗ്സ്റ്റൺ എന്ന കേംബ്രിഡ്ജ് പ്രൊഫസറുടെ അരുമശിഷ്യനായിരുന്നു ഷാ എന്നു കേൾക്കുന്നു.  പ്രൊഫസറുടെ വിലപ്പെട്ട കൃതികൾ മരണാനന്തരം അച്ചടിപ്പിക്കാൻ മുൻ  കൈ എടുത്തത് അദ്ദേഹമായിരുന്നു.  അദ്ദേഹത്തെപ്പറ്റി വൈകിവന്ന ഒരു അപവാദത്തിനു മറുപടിയുമായി മകൾ വീരവല്ലി രംഗത്തെത്തിയിരിക്കുന്നു.

അഭിനയവും സിനിമയും കലർന്നതാണ് വിവാദം.  അതുയർത്തിയ പുസ്തകം പുറത്തിറങ്ങിയിട്ട് രണ്ടു കൊല്ലമായി.  അതിനു നിദാനമായ സംഭവം നടന്നിട്ടോ  പത്തിരുപതു കൊല്ലവും.  ഗീ‍ീശ് കർണാഡിന്റെ ആത്മകഥയിലാണ് ഷായെപ്പറ്റിയുള്ള ആരോപണം ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടത്.  ഗിരീശ് കേന്ദ്രസംഗീത നാടകക്കാദമിയുടെ അധ്യക്ഷ്നായിരുന്നപ്പോൾ ഷായെ ഒരു സെമിനാറിന്റെ ചുമതല ഏല്പിക്കുകയുണ്ടായി.  വിഷയം പഴയതു തന്നെ: ഭരതന്റെ  നാട്യശാസ്ത്രം.  ആരോപണവും പഴയ ശീലിലുള്ളതുതന്നെ.  ഷാ തന്റെ സിൽബന്തികളെ സൽക്കരിക്കാൻ ആ അവസരം ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയത്രെ.  പറയുന്നതാകട്ടെ, ഷായുടെ പ്രശംസകനായിരുന്ന കർണാഡും.  അഛന്റ് ഭാഗം ഏറ്റുപിടിച്ചിരിക്കുകയാണ് മകൾ, കാൽനൂറ്റാണ്ടിന്റെ പഴക്കം കൊണ്ടു പുളിച്ചുപോയിരിക്കുന്ന വിവാദത്തിനിടയിൽ.

വേറൊരു തലത്തിൽ പഴകിയ കാര്യങ്ങൾ പുറത്തെടുത്തു പുളിപ്പിക്കാൻ വൈദഗ്ധ്യം നേടിയവരാണ് മലയാളികൾ.  പത്തുമുപ്പതുകൊല്ലത്തിനുശേഷമാണ് വയനാട്ടിൽ   വർഗീസ് എന്ന തീവ്രവാദിയെ വെടിവെച്ചുകൊന്നതാണെന്ന പുതിയ വെളിപ്പെടുത്തലിന്റെ വെളിച്ചത്തിൽ ഒരു പഴയ ഐ ജി ജയിലിലായത്.  ഒന്നും കൂസാതെ നാലുപേരെ നമ്പറിട്ടു കൊന്ന കഥ  എത്രയോ കൊല്ലത്തിനുശേഷം പുറത്തിറക്കിയ ഇടുക്കിയിലെ രാഷ്ട്രീയക്കാരൻ അങ്ങനെ കുരുക്കിലാവുമെന്നു കരുതിക്കാണില്ല.  ഒരു മൂച്ചിനു തട്ടി മൂളിച്ചതാണ്.  എത്ര പഴകിയാലും പുളി വിട്ടു മാറണമെന്നില്ല.

സാഹിത്യത്തിലുള്ള എന്റെ മുറി അറിവുവെച്ചുകൊണ്ട് ഞാനും നോക്കിയിരുന്നു പഴയതിലെ പുളിപ്പിക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ പറഞ്ഞുണ്ടാക്കാൻ.  എല്ലാവർക്കും അറിയാവുന്നതാണ് ഗീതഗോവിന്ദത്തിന്റെ ഭംഗികൾ.  ഞെരളത്ത് രാമപ്പൊതുവാൾ അതു ചൊല്ലുന്നതു കേട്ടാൽ ഭക്തിയില്ലാത്തവരും ഒരു നിമിഷം നിശ്ശബ്ദരാകും. പക്ഷേ അർഥം തേടിച്ചെന്നാലോ? വെറും രതിയും “തടമുല തഴുകലും” മാത്രമല്ല, വിപരീതരതിയും ജയദേവന്റെ പരാമർശത്തിൽ  വരുന്നതുകാണാം.  ഭക്തിയാണോ ആ വരികൾ ഉദ്ദീപിപ്പിക്കുക എന്ന ചോദ്യം കുറെ കാലമായി എന്റെ മനസ്സിൽ ഇഴഞ്ഞു നറ്റക്കുന്നു.  പക്ഷേ അതൊന്നും വിവാദമാകാതെ, ദാർശനികചർച്ചയിൽ മുങ്ങിപ്പോകുന്നതായാണ് അനുഭവം.  കൃഷ്ണന്റെ തുടയുടെ വർണനത്തിൽ തുടിക്കുന്ന മേല്പത്തൂരിന്റെ ഭാവത്തെപ്പറ്റിയും ഞാൻ ആലോചിക്കായ്കയല്ല.  ഉപനിഷത്തുകളെ സുന്ദരിമാരോടുപമിക്കുന്നതിലെ  പുരുഷലൈംഗികഭാവനയെപ്പറ്റിയും ഞാൻ ചിലരോടൂ ച്ച്ഃഓദിക്കുകയുണ്ടായി. “ഓ, അങ്ങനെയൊരു ഭാവവുമുണ്ടോ,“ എന്ന മറുപടി കേട്ടതല്ലാതെ ഒന്നുമുണ്ടായില്ല.  എന്നാലും, ഞാൻ ആശിക്കുന്നു, ഇതൊക്കെ മിടുക്കന്മാർ വിചരിച്ചാൽ വിവാദമാക്കാവുന്നതേയുള്ളു.  വിവാദമായാൽ, കമലിന്റെ സിനിമ കാണാൻ കൂറ്റുതൽ ആളുകൾ തിരക്കിട്ടേക്കാമെന്നതുപോലെ, കൂറ്റുതൽ നാരായണീയവും ഗീതഗോവിന്ദവും അച്ചടിക്കപ്പെടാം.